Αρρυθμίες

Τι είναι οι καρδιακές αρρυθμίες;

Οι καρδιακές αρρυθμίες είναι ο μη φυσιολογικός ρυθμός συστολής της καρδιάς. Ο μέσος άνθρωπος έχει 60 με 100 παλμούς (συστολές) το λεπτό, όταν βρίσκεται σε ηρεμία.

Σε κάθε παλμό, το μυοκάρδιο συστέλλεται προκειμένου να τροφοδοτήσει με αίμα όλα τα όργανα και τους ιστούς του σώματος. Κάθε συστολή της καρδιάς ξεκινά από ένα μικρό ηλεκτρικό ερέθισμα, που παράγεται από έναν φυσικό βηματοδότη, τον φλεβοκόμβο. Το ηλεκτρικό αυτό σήμα διεγείρει τους κόλπους της καρδιάς, οι οποίοι με τη σειρά τους συστέλλονται και προωθούν το αίμα στις κοιλίες.

Είναι όλες οι αρρυθμίες ίδιες;

Οι αρρυθμίες περιλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα διαταραχών, οι οποίες ανάλογα με την βαρύτητα και την κλινική τους εικόνα, μπορεί να είναι από εντελώς ακίνδυνες εώς απειλητικές για τη ζωή.

Όλοι οι άνθρωποι κάποια στιγμή ενδέχεται να παρουσιάσουν αρρυθμίες. Ωστόσο τις περισσότερες φορές δεν γίνονται καν αντιληπτές.

Οι αρρυθμίες μπορούν να χωριστούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες:

• Τις ταχυκαρδίες ή ταχυαρρυθμίες: Εκδηλώνονται είτε με αυξημένη καρδιακή συχνότητα - δηλαδή περισσότερους από 100 παλμούς το λεπτο - είτε με εντελώς ακανόνιστο ρυθμό.

Οι πιο συχνές ταχυκαρδίες είναι:

• Κοιλιακές έκτακτες συστολές: Απαιτούν περαιτέρω διερεύνηση και αποσαφήνιση της αιτιολογίας τους

• Κολπική μαρμαρυγή: Είναι ο μη φυσιολογικός ρυθμός συστολής των κόλπων της καρδιάς, που τους κάνει να πάλλονται ακανόνιστα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, να μην προωθείται το αίμα επαρκώς και να λιμνάζει στους  κόλπους, αυξάνοντας την πιθανότητα δημιουργίας θρόμβων και κατά συνέπεια αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου. Πρόκειται για την αρρυθμία που συναντάται συχνότερα και η συχνότητά της αυξάνεται με την ηλικία.  Η κολπική μαρμαρυγή μπορεί να παρουσιάζεται είτε με επεισόδια μικρής διάρκειας (παροξυσμική), είτε με μεγαλύτερη διάρκεια (εμμένουσα), όπου και χρειάζεται ιατρική παρέμβαση για την αντιμετώπισή της. Σε άτομα με προδιάθεση σε κάποια καρδιακή πάθηση, ενδέχεται να είναι και χρόνια.

• Τις βραδυκαρδίες ή βραδυαρρυθμίες: Οφείλονται στην ελάττωση του ρυθμού συστολής της καρδιάς.

Πού οφείλονται οι αρρυθμίες;

Οι αρρυθμίες στην απλούστερη μορφή τους μπορεί να αποδίδονται σε:

• Έντονο στρες, φόβος ή συγκίνηση
• Αυξημένη κατανάλωση καφεϊνης
• Αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ
• Κάπνισμα
• Σωματική δραστηριότητα

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Στην πλειονότητα των περιπτώσεων οι αρρυθμίες είναι ασυμπτωματικές.  Ωστόσο, σε αρκετές περιπτώσεις γίνονται αντιληπτές με τις παρακάτω ενδείξεις:

• Αίσθημα παλμών, ‘‘φτερούγισμα’’ στο στήθος
• Αίσθημα διακοπής των συστολών
• Δύσπνοια - Δυσφορία
• Κόπωση
• Ζαλάδα
• Απώλεια αισθήσεων

Τι είδους επιπλοκές μπορεί να παρουσιαστούν;

‘Όλοι οι άνθρωποι κάποια στιγμή στη ζωή τους παρουσιάζουν αρρυθμίες, με αρκετές από αυτές να μην γίνονται καν αντιληπτές. Στην πλειοψηφία τους οι αρρυθμίες είναι αθώες.

Οι πιο επικίνδυνες αρρυθμίες είναι αυτές που εμποδίζουν την ομαλή ροή του αίματος από την καρδιά προς την περιφέρεια και αυτές είναι κοιλιακές αρρυθμίες όπως η κοιλιακή ταχυκαρδία και η κοιλιακή μαρμαρυγή.

Ο ακανόνιστος καρδιακός ρυθμός επιφέρει κόπωση στον καρδιακό μυ, προκαλώντας πολλές φορές καρδιακή ανεπάρκεια, καθιστώντας έτσι δύσκολη την προώθηση του αίματος στα υπόλοιπα όργανα.  Η μειωμένη αιμάτωση του εγκεφάλου μπορεί να οδηγήσει σε παροδική απώλεια των αισθήσεων. Αν η ροή του αίματος δεν αποκατασταθεί άμεσα, μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο.

Στις ομάδες υψηλού κινδύνου για ανάπτυξη αρρυθμιών ανήκουν οι ασθενείς με καρδιοπάθειες, οι υπερτασικοί και οι ηλικιωμένοι.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Αν η αρρυθμία συνοδεύεται από αίσθημα ζάλης ή απώλεια αισθήσεων, πρέπει να ελέγχεται ενδελεχώς. Οι αρρυθμίες ενδέχεται να υποκρύπτουν σοβαρά καρδιακά προβλήματα όπως:

• Στεφανιαία Νόσο
• Μυοκαρδιοπάθειες
• Βαλβιδοπάθειες
• Ηλεκτρικές ανωμαλίες
• Καρδιακή ανεπάρκεια

Καθώς οι αρρυθμίες πολλές φορές έχουν παροξυσμικό χαρακτήρα, σε αρκετές περιπτώσεις κρίνεται αναγκαία η 24ωρη καταγραφή του καρδιακού παλμού. Η διάγνωση των αρρυθμιών πρέπει να γίνεται από ιατρό καρδιολόγο με τη χρήση συγκεκριμένων τεχνικών ανάλογα με το περιστατικό.

Οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται είναι:

• Ηλεκτροκαρδιογράφημα για την άμεση καταγραφή των παλμών της καρδιάς
• Στεφανιογραφία
• Μαγνητική τομογραφία
• 24ωρη καταγραφή με Holter ρυθμού
• Υπερηχογράφημα για την ανίχνευση κάποιας οργανικής καρδιοπάθειας
• Εμφυτεύσιμη συσκευή καταγραφής αρρυθμιών (RevealHolter)
• Ηλεκτροφυσιολογική μελέτη με εισαγωγή καθετήρων
• Δοκιμασία κοπώσεως

Πώς θεραπεύεται;

Η θεραπευτική διαδικασία που ακολουθείται για τις αρρυθμίες εξαρτάται τόσο από τον τύπο, όσο και από την επικινδυνότητα της κατάστασης.

Μπορεί να είναι είτε συντηρητική:

• Φαρμακευτική αγωγή:

Τα φάρμακα που χορηγούνται σε ασθενείς με αρρυθμίες είναι αντιαρρυθμικάή ηρεμιστικά για την επαναφορά του φυσιολογικού ρυθμού της καρδιάς και αντιπηκτικά για την πρόληψη δημιουργίας και εμβολής θρόμβων.

• Ηλεκτρική ανάταξη

Η ηλεκτρική χρησιμοποιεί ηλεκτρικό ρεύμα  για την επαναφορά του καρδιακού μυ στον φυσιολογικό φλεβοκομβικό ρυθμό.

είτε επεμβατική:

• Κατάλυση
• Εμφύτευση βηματοδότη: ειδική συσκευή που δίνει ρυθμό στην καρδιά όταν παρουσιάζονται παύσεις
• Εμφύτευση απινιδωτή: Εφαρμόζεται σε περιστατικά μεγάλης επικινδυνότητας και επαναφέρει το ρυθμό της καρδιάς σε περίπτωση θανατηφόρου αρρυθμίας.

Πώς μπορεί να προληφθεί;

Για να προληφθούν οι αρρυθμίες και οι επιπτώσεις τους πρέπει να αποφεύγονται οι παράγοντες που τις πυροδοτουν, όπως το αλκοόλ, ο καφές το κάπνισμα και το άγχος.

Στις πιο σύνθετες αρρυθμίες που υπάρχει υπόστρωμα καρδιακής νόσου, απαιτείται συμμόρφωση με τη φαρμακευτική αγωγή και τακτική παρακολούθηση με ειδικές διαγνωστικές εξετάσεις.